Dolaşım Sistemi

   Canlıları oluşturan küçük yapı birimlerine gerekli olan maddeleri (besin ve oksijen) getiren ve bu yapı birimlerinde oluşan karbondioksit ve amonyak gibi atık maddeleri boşaltım organlarına taşıyan sisteme dolaşım sistemi denir.

   Dolaşım Sisteminin Görevleri:

1. Vücuttaki tüm yapı birimlerine oksijen ve besin götürmek.

2. Vücuttaki yapı birimlerinde oluşan karbondioksit ve atık maddeleri boşaltım organlarına taşımak.

   İnsanın dolaşım sistemi kalp, damarlar ve kandan oluşur.

1. Kalbin Yapısı ve Görevi:

•    Kalp göğüs boşluğunda, iki akciğer arasında bulunur.
•    Kalbin büyüklüğü yumruk kadardır.
•    Kalp, kalp kasından oluşur.
•    Kalbin görevi vücuda kan pompalamaktır.
•    Kalpten pompalanarak vücuda dağılan kan, vücuttaki yapı birimlerine besin ve oksijen taşır. Bu yapı birimlerinde yaşamsal olaylar sonucu oluşan karbondioksit ve atık maddeleri alarak boşaltım organlarına taşır.
•    Kalp dört odacıktan oluşur. Üst kısımdaki odacıklar küçük, alt kısımdaki odacıklar büyük yapıdadır. Alt ile üst odacıklar arasında kapakçıklar bulunur.
•    Üst odacıklarda kanı kalbe getiren damarlar toplardamarlardır.
•    Alt odacıklardan kanı kalpten vücuda dağıtan damarlar ise atardamarlardır.
•    Kan, kalpten pompalanarak damarlarla tüm vücuda dağılır ve tekrar damarlarla kalbe geri döner.
•    Kan vücutta dolaşırken kanın yapısındaki besin ve oksijen oranı ile karbondioksit ve atık madde oranı değişir.
•    Kalbin sağ tarafında kirli, sol tarafında temiz kan bulunur.

2. Kan Damarları:

   Kan damarları üç çeşittir:

a. Atardamarlar:

v Kanı kalpten taşıyan damarlardır.

v Kalınlığı fazladır.

v Kan basıncı ve akış hızı fazladır.

v Akciğer atardamarı hariç temiz kan taşır.

v En büyük atardamar aorttur.

b. Toplardamarlar:

v Kanı kalbe taşıyan damarlardır.

v Akciğer toplardamarı hariç kirli kan taşır.

v Kan akış hızı atardamardan yavaş, kılcal damardan hızlıdır.

v Kan basıncı en düşük damardır.

c. Kılcal Damarlar:

v Atardamar ile kılcal damar arasında yer alır.

v Hücrelerle madde alış-verişinin yapılmasını sağlar.

v Kan basıncı toplardamardan fazladır.

v Akış hızı en yavaş damardır.

Nabız: Kalbin her kasılışında atardamarlara yaptığı vuruş etkisine nabız Nabız, damarların üzerine hafifçe basılarak sayılır. Yetişkin bir insanda nabız sayısı dakikada ortalama 70-80 atımdır. Nabız, bilekte ve boyunda daha kolay hissedilir.

Tansiyon: Kanın atardamar duvarına yaptığı basınca tansiyon Kan basıncı, atardamarlarda ölçülür. Alt odacıklar kasıldığında ve kan kalp dışına itildiğinde oluşan basıncın ölçüsüne büyük tansiyon denir. Alt odacıklar gevşediğinde kan basıncı düşer. Alt odacıklar tekrar kasılmadan hemen önce kanla dolduğunda oluşan basıncın ölçüsüne küçük tansiyon denir.