Bileşke Kuvvet

Fatih Akyüz Son güncelleme Eyl 1, 2022 1.638 0

1.BİLEŞKE KUVVET:

* Duran bir cismi harekete geçirebilen, hareket halindeki bir cismin süratini arttırabilen, yavaşlatabilen ya da durdurabilen, cismin şeklini ve hareket yönünü değiştirebilen etkiye “kuvvet” denir. Kuvvetin birimi “Newton” olup “N” ile gösterilir. Kuvvet “dinamometre” ile ölçülür. Kuvvet, cisimlere uygulanan itme ve çekme olarak da tanımlanabilir. Bir cisme etki eden kuvvet ok işareti “ “ ile gösterilir.

* Kuvveti belirleyen dört temel özelliği vardır.

Uygulama Noktası :Kuvvetin cisme uygulandığı bölgedir.
Doğrultusu :Kuvvetin yönü ve zıttı doğrultusunu verir.
Yönü :Kuvvetin hangi yönde olduğunu belirtir.
Şiddeti(Büyüklüğü) :Kuvvetin dinamometre ile ölçülen değeridir.

Örnek:

Aşağıdaki şekilde verilen kuvvetin başlangıç noktası uygulama noktasıdır. Bu kuvvetin şiddeti (büyüklüğü) 8N, yönü doğu ve doğrultusu doğu-batıdır.

!!!NOT: Bir kuvvetin yönü yazılırken 4 yön kullanılır. Bir kuvvetin doğrultusu yazılırken dikey (kuzey-güney) veya yatay (doğu-batı ) şeklinde yazılır.

* İki ya da daha fazla kuvvetin bir cisme yaptığı etkiyi tek başına yapabilen kuvvete “Bileşke kuvvet (Net Kuvvet)” denir. Bileşke kuvvet “R” sembolü ile gösterilir. Bileşke kuvvet iki türlü hesaplanabilir.

I. Kuvvetler birbirine zıt yönde uygulanıyorsa bileşke kuvvet, büyük kuvvetten küçük kuvvet çıkarılarak hesaplanır.

II. Kuvvetler birbirine aynı yönde uygulanıyorsa bileşke kuvvet, kuvvetlerin toplanmasıyla bulunur.

* Bileşkeleri sıfır olan kuvvetlere “dengelenmiş kuvvetler” denir. Dengelenmiş kuvvetlerin etkisinde olan cisim ya hareketsizdir, ya da sabit süratle hareket eder.

* Bileşkeleri sıfırdan farklı olan kuvvetlere “dengelenmemiş kuvvetler” denir. Cismin hareket yönü ile dengelenmemiş kuvvet aynı yönde ise cismin sürati artar, zıt yönde ise azalır.

* Bileşke kuvvet ile aynı doğrultuda, eşit büyüklükte ve zıt yöndeki kuvvete “dengeleyici kuvvet” denir.