Makaralar ve Kaldıraçlar

Fatih Akyüz Son güncelleme Eki 22, 2024 818 0

Basit Makineler

Günlük hayatta işlerimizi daha kolay yapmamızı sağlayan aletlere basit makine denir.
Özellikleri
1- İş kolaylığı sağlarlar.
2- Kuvvetten kazanç sağlayabilir, ancak aynı oranda yoldan kayıp gerçekleşir.
3- Yoldan kazanç sağlayabilir, ancak aynı oranda kuvvetten kayıp gerçekleşir.
4- Hiç bir basit makinede işten veya enerjiden kazanç sağlanmaz çünkü aynı anda
yoldan ve kuvvetten kazanç yoktur.
5- Basit makineler kuvvetin yönünü, doğrultusunu değiştirebilirler.
6- Basit makineler hızı değiştirebilir

Kaldıraçlar

Bir destek noktası etrafında dönebilen çubuklara kaldıraç denir.

Bu tür kaldıraçlarda destek, yük ile uygulanan kuvvet arasında yer alır.
Bu kaldıraçlarda kuvvetin yönü değiştirilebilir, böylece iş yapma kolaylığı sağlanabilir.
Örnek: Tahterevalli, eşit kollu terazi, pense, makas ,keser, kürek ,demir kesme makası

Bazı kaldıraçlarda destek, kaldıracın bir ucunda, yük ise diğer ucunda yer alır. Kuvvetin uygulandığı nokta ise destek ile yük arasındadır.
Bu tür kaldıraçlarda yoldan kazanç, kuvvetten kayıp vardır.
Örnek : Cımbız, tenis raketi, olta takımı ,insan kolu, beysbol sopası

Bazı kaldıraçların bir ucunda destek, öbür ucunda kuvvet vardır. Bu tür kaldıraçlarda yük, destek ve kuvvetin arasında bulunur.
Bu kaldıraçlarda kuvvetten kazanç, yoldan kayıp vardır.(Sürtünmeler ve kaldıraç ağırlığı önemsiz ise)
Örnek: Ceviz kıracağı, el arabası, menteşeli kapılar, fındık kıracağı ve gazoz açacağı

Makaralar

Makaralar, sabit ve hareketli olmak üzere iki çeşittir. Sabit ve
hareketli makaralar bir tür kaldıraçtır.

Sabit Makara

Kuvvetin yönünü değiştirir.
Yoldan kayıpta kazançta yoktur.
Kuvvet Kazancı = 1 (Sistem dengede ise)
Kuvvet = Yük (Sistem dengede ise)
İşten kazanç yoktur.
İş yapma kolaylığı sağlar.
İp 1 metre çekilirse yük 1 metre yükselir

Hareketli Makara

Makaralar yaygın olarak inşaatlarda malzemeleri üst katlara taşımak için, yelkenli gemilerde yelkenleri açmak için kullanılır.
Ayrıca bazı iş makinelerinde , bayrak direklerinde ve bazı perdelerde kullanılır..

Yükün hareket yönü ile uygulanan kuvvetin yönü aynıdır.
Yük birden fazla ip tarafından dengelenir.
Yükü hareket ettirmek için daha az kuvvet uygulanır.
Kuvvetten kazanç yoldan kayıp vardır.
Kuvvet ≠Yük
İşten kazanç yoktur.
İş yapma kolaylığı sağlar.
*Yükü 1 metre yukarıya çıkarmak için ip 2 metre çekilmelidir .
Birden fazla makaradan oluşan sistemlerde kuvvet ile yük arasındaki ilişkiyi hesaplayabilmek için “aynı ipte aynı gerilme kuvveti vardır” kuralını uyguladıktan sonra yükü hangi iplerin dengelediğini göz önünde bulundurmalıyız

Mustafa Daban ve Tahsin Sarı Ders Notlarından faydalanılmıştır.